Are you at home?

Salle d’exposition et couloir: Dessins

Le projet a tout d’abord commencé par un intérêt de longue date que je porte aux ermites. J’adore à ce sujet les peintures de Hiëronymus Bosch, Joachim Patinir, Jan Adriaensz. van Staveren.

Inspirée par les gravures de forêts et d’ermites du XVI ème siècle, j’ai commencé une série de petits dessins d’arbres dont je remplissais les creux avec des ermites. On voit parfois un visage flou par-ci par-là car je ne voulais pas les dessiner très explicitement. Je leur donnais un petit regard étrange : un genre d’yeux de chat ou de hibou, mais pas trop reconnaissable.

De plus, au début de cette série de dessins, en 2017, j’ai beaucoup pensé au bûto, cette danse subversive qui se caractérise par sa lenteur, sa poésie et son minimalisme. Cette danse originaire du Japon est une de mes passions, brillamment exécutée par des danseurs réputés comme Tatsumi Hijikata et Kazuo Ohno.

De vieilles vidéos montrent Hijikata dansant dans la forêt. Je me souviens bien des sessions inoubliables dans le studio de Kazuo et de son fils Yoshito à Yokohama. Dans l’une d’elles, Yoshito demandait à ses élèves de faire semblant d’être des arbres et Kazuo, le grand maître, alors âgé de 94 ans, se joignit à eux pour « faire l’arbre ».

Ces vieux danseurs sont maintenant morts, même Yoshito, le fils d’Ohno. Ils semblaient un peu dépassés, voire oubliés au XXIème siècle, comme l’est le thème de l’ermite. Mais après avoir vécu dans notre bulle pendant le confinement, cela prend peut-être un sens différent maintenant.

Une autre de mes inspirations provient du livre écrit par Freddy de Vree sur l’écrivain Néerlandais W.F. Hermans.
Hermans raconte l’histoire du premier prêtre envoyé sur une île indonésienne dont je ne me souviens plus du nom ! Il a connu une fin précoce et malheureuse car il a été mangé par la tribu qui, apparemment, ne supportait plus son zèle de missionnaire. Par contre, le second prêtre qui fut envoyé s’entendait très bien avec les autochtones : il n’avait pas une telle envie missionnaire à laquelle d’ailleurs il ne croyait qu’à moitié.

Il y vécut heureux jusqu’à la fin de sa vie, vivant dans sa propre cabane et cultivant lui-même ses légumes et ses herbes. A l’époque, le gouvernement ou l’église néerlandaise envoyaient régulièrement leurs représentants pour vérifier comment allaient les missionnaires. Un jour, l’un d’eux frappa à la porte du prêtre qui était dans sa cabane. Pourtant, il cria très fort: “Je ne suis pas là !” Puis il passa par la porte arrière et s’enfuit dans la jungle.

J’ai adoré cette petite histoire. En la lisant, j’ai tout de suite pensé à mon frère qui fit semblant de ne pas être chez lui, pendant très longtemps, alors qu’il n’avait pas quitté sa maison. Il ressentait un profond besoin de solitude pour conserver un minimum d’équilibre mental. Probablement que les ermites ont un esprit comparable.

Finalement, ce sont donc les images d’ermites des XIV°, XV° et XVI° siècles, les danseurs japonais de butô du XX° siècle, le prêtre d’Indonésie et mon frère qui ont le plus inspiré les personnages vivant dans mes arbres.

Concernant les arbres, je les photographie depuis longtemps. Dans l’Allier, les gros chênes se trouvent partout dans les prairies mais aussi dans l’ancienne Forêt de Tronçais où ils semblent sortir tout droit d’un conte de fées.

Enfin, en 2019, quand j’ai commencé les grands dessins, une amie qui se remettait d’une grave maladie a vu le premier des grands dessins et m’a demandé: “Est-ce que je peux vivre dans un de tes arbres?”

Cette question a donné un sens nouveau à mon projet. J’ai pensé au sentiment d’abri que l’arbre donnait à l’amie. Et la possibilité de donner à chaque arbre son propre caractère en le dédiant à un cher ami.

 

Text Connie Dekker, traduit avec l’aide de Audrey Mourisset

Tags:  large drawings, tree rooted on rock, tree hollows, hermits

Exhibition Large Drawings

La Pléiade, Commentry

The project started with a long-standing interest in the subject of hermits. I love the paintings of Hiëronymus Bosch, Joachim Patinir, Jan Adriaensz. van Staveren.

Inspired by 16th century woodland and hermit engravings, I began a series of small drawings of trees and rocks whose hollows and caves are inhabited by hermits. Sometimes you see a blurry face here and there because I didn’t want to draw them very explicitly. They have  weird little looks: a kind of cat or owl eyes, but not too recognizable.

Also, in this beginning of the series of drawings in 2017, I thought a lot about bûtoh, a subversive dance that is characterized by its slowness, its poetry and its minimalism. This dance from Japan is one of my passions, brilliantly performed by renowned dancers like Tatsumi Hijikata and Kazuo Ohno.

Old videos show Hijikata dancing in the forest. I remember with fondness the unforgettable sessions in the studio of Kazuo and his son Yoshito in Yokohama in the years 1999-2000. In one of these sessions Yoshito asked his students to pretend to be trees and Kazuo, the grandmaster, 94, joined them in “being a tree”.

Those old dancers are now dead, even Yoshito, Ohno’s son. They seem a bit outdated, if not forgotten in the 21st century, as is the hermit theme. Now that we’ve passed through the lockdown and lived in our own bubble, maybe it takes on a different meaning.

Another one of my inspirations comes from the book about the Dutch writer W.F. Hermans written by Freddy de Vree. Hermans tells the story of the first priest sent to an Indonesian island of which I can’t remember the name.  He met an early, atrocious end, he was eaten by the tribe. Apparently his missionary zeal was too insistent. The second priest who was sent got along well with the natives: he didn’t have such a missionary zeal, he only half believed in it.

He lived there happily all his life, in his own cabin, grewing his own vegetables and herbs. At the time, the Dutch government or church regularly sent their representatives to check on how the missionaries were doing. One day one of them knocked on the door of the priest who was in his cabin and asked: “Are you at home?”. Yet the priest shouted very loudly: “I’m not here!” Then he went through the back door and fled into the jungle.

I loved this little story. As I read it, I immediately thought of my brother who pretended not to be home for a very long time, he even didn’t leave his house for years. He felt a deep need for solitude maybe to maintain a minimum of mental balance. Probably the hermits have a similar mind.

Finally, it are the images of hermits from the 14th, 15th and 16th centuries, the Japanese bûtoh dancers of the 20th century, the priest from Indonesia and my brother who most inspired the characters living in my trees.

Regarding trees, in the Allier big oak trees are all around in the meadows [link: photographs in the series Pastorale] and in the famous Forêt de Tronçais, 500 years old oaks seem to come straight out of a fairy tale.

During walks along  the riversides of the Bouble I photograph the suggestive rock formations which remind of early italian paintings of rocks and hermits.

Finally, in 2019, when I started the large drawings, a friend who was recovering from a serious illness saw the first of the big trees and asked me: “Can I live in one of your trees?”

This question gave new meaning to my project. I thought of the sense of shelter, the sens of longevity and the silent presence of a tree.  The possibility to give each tree its own character by dedicating it to a close friend.

Tags: large drawings, tree rooted on rock, tree hollows, hermits

Expositie zaal en entrée

Het project begon met mijn langdurige interesse in kluizenaars. Ik hou van de schilderijen van Hiëronymus Bosch, Joachim Patinir, Jan Adriaensz. van Staveren over dit onderwerp.

Geïnspireerd door 16e-eeuwse bos- en kluizenaarsgravures, begon ik een serie kleine tekeningen van bomen waarvan ik de holtes vulde met heremieten. Soms zie je hier en daar een wazig gezicht omdat ik ze niet heel expliciet wilde tekenen. Ik gaf ze een rare kleine blik: ik tekende een soort katten- of uilenogen, maar niet al te herkenbaar.

Tegelijkertijd heb ik bij de start van deze reeks tekeningen, in 2017, veel nagedacht over bûtoh, deze subversieve dans die wordt gekenmerkt door zijn traagheid, zijn poëzie en zijn minimalisme. Deze dans uit Japan is één van mijn passies, briljant uitgevoerd door bekende dansers als Tatsumi Hijikata en Kazuo Ohno.

Oude video’s laten Hijikata zien, dansend in het bos. Ik herinner me de onvergetelijke sessies in de studio van Kazuo en zijn zoon Yoshito in Yokohama. In één daarvan liet Yoshito zijn studenten doen alsof ze bomen waren en Kazuo, de toen 94-jarige grootmeester, sloot zich bij hen aan om ‘een boom te zijn’.

Die oude dansers zijn nu dood, zelfs Yoshito, Ohno’s zoon. Ze leken een beetje achterhaald, zo niet vergeten in de 21e eeuw, net als het heremiet thema. Maar nadat we tijdens lockdown in onze eigen bubbel hebben geleefd, heeft het nu misschien een andere betekenis gekregen.

Een andere inspiratiebron voor mij is het boek van Freddy de Vree over de Nederlandse schrijver W.F. Hermans.
Hermans vertelt het verhaal van de eerste priester die naar een Indonesisch eiland is gestuurd waarvan ik de naam niet meer weet. Hij had een vroeg en ongelukkig einde toen hij werd opgegeten door de stam die blijkbaar zijn missionaire ijver niet meer kon uitstaan. Aan de andere kant kon de tweede priester die werd gestuurd heel goed opschieten met de autochtonen: hij had niet zo’n missionair verlangen, hij geloofde nog maar half.

Hij leefde daar gelukkig tot het einde van zijn leven, woonde in zijn eigen hut en verbouwde zelf zijn groenten en kruiden. Destijds stuurde de Nederlandse regering of kerk regelmatig hun vertegenwoordigers om te kijken hoe het met de missionarissen ging. Op een dag klopte één van hen op de deur van de priester die in zijn hut was en vroeg “Ben je thuis?”. De priester riep heel hard: “Ik ben er niet!” Toen ging hij er door de achterdeur vandoor en vluchtte de jungle in.

Ik hield van dit verhaal. Terwijl ik het las, dacht ik meteen aan mijn broer die al heel lang deed alsof hij niet thuis was en hij verliet zijn huis niet. Hij had een diepe behoefte aan eenzaamheid om een minimum aan mentaal evenwicht te bewaren. Waarschijnlijk hebben de heremieten een vergelijkbare geest.

Ten slotte zijn het dus de beelden van kluizenaars uit de 14e, 15e en 16e eeuw, de Japanse bûtoh dansers uit de 20ste eeuw, de priester uit Indonesië en mijn broer die de personages die in mijn bomen leven het meest inspireerden.

Wat betreft bomen, ik fotografeer ze al heel lang. In de Allier komen overal in de weilanden grote eiken voor maar ook in het eeuwenoude Forêt de Tronçais waar ze zo uit een sprookje lijken te komen.

Uiteindelijk, in 2019, toen ik begon met de grote tekeningen, zag een vriendin, die herstellende was van een ernstige ziekte, de eerste van de grote tekeningen en vroeg me: “Mag ik in één van jouw bomen wonen?”

Deze vraag gaf een nieuwe betekenis aan mijn project. Ik dacht aan het gevoel van beschutting dat de boom geeft. En aan de mogelijkheid iedere boom een eigen karakter te geven door deze op te dragen aan een dierbare vriend of vriendin.